Trong lĩnh vực âm học kiến trúc, thời gian phản xạ âm – RT (Reverberation Time) luôn được coi là một trong những chỉ số quan trọng nhất để đánh giá chất lượng âm thanh của một không gian. Nhiều người thường chỉ chú ý đến vật liệu hoàn thiện, diện tích, trang trí hay hệ thống loa, nhưng trên thực tế, chính RT và lớp vật liệu tiêu âm tán âm mới là yếu tố quyết định việc âm thanh trong phòng có dễ nghe, dễ hiểu và thoải mái hay không.

RT ảnh hưởng trực tiếp đến cách chúng ta cảm nhận âm thanh, từ giọng nói đến âm nhạc. Vậy RT là gì, vì sao nó lại có ý nghĩa lớn như vậy và đâu là giải pháp để kiểm soát RT chính xác? Hãy cùng Remak khám phá chi tiết trong bài viết dưới đây.
Thời gian phản xạ âm RT là gì? Giải thích đơn giản và dễ hình dung
Thời gian phản xạ âm RT còn được gọi là thời gian vang âm (Reverberation Time). Đây là khoảng thời gian cần thiết để âm thanh giảm 60 dB sau khi nguồn âm đã tắt hẳn.
Nói cách khác, RT cho biết âm thanh trong phòng “tồn tại” bao lâu trước khi biến mất.
RT dài: phòng vang nhiều, âm bị kéo đuôi.
RT ngắn: âm khô, thiếu độ tự nhiên.
RT chuẩn: âm rõ, dễ nghe, không vọng, không rối.
Mỗi loại công trình sẽ có một mức RT phù hợp riêng. Ví dụ:
+ Phòng hội thảo cần RT thấp để lời nói rõ ràng.
+ Nhà hát yêu cầu RT dài vừa phải để âm nhạc giàu cảm xúc.
+ Studio cần RT kiểm soát chính xác theo từng tần số.
Chính vì thế, thời gian phản xạ âm RT không phải một con số cố định, mà là tiêu chuẩn thiết kế bắt buộc theo từng mục đích sử dụng.

Vì sao thời gian vang âm RT quan trọng trong công trình?
Âm thanh mà chúng ta nghe trong phòng không chỉ đến từ nguồn phát. Trên thực tế, phần lớn là âm thanh dội lại từ các bề mặt xung quanh, như tường, trần, sàn.
Những phản xạ này có thể:
Hỗ trợ âm thanh trở nên giàu chiều sâu, hoặc
Gây rối, gây vọng, gây ồn, tuỳ thuộc RT của phòng.
- RT ảnh hưởng độ rõ của lời nói (Speech Intelligibility)
Nếu RT quá dài, câu trước chồng lên câu sau, khiến người nghe:
+ Khó phân biệt âm tiết
+ Nghe không rõ nội dung
+ Dễ mệt, khó tập trung
Vì thế phòng học, phòng họp, hội nghị… yêu cầu RT thấp.
- RT quyết định cảm xúc khi nghe nhạc
Âm nhạc cần độ vang để tạo cảm giác “đầy”. RT hợp lý giúp:
+ Âm nhạc mềm, ấm và giàu cảm xúc
+ Không bị chói gắt
+ Không bị khô cứng
Nhà hát, phòng hòa nhạc vì thế cần một khoảng RT dài hơn.

- RT giúp cân bằng âm học tổng thể
Một không gian có RT lý tưởng sẽ:
+ Hạn chế tiếng vọng
+ Giảm tiếng ồn không mong muốn
+ Cải thiện chất lượng giao tiếp
+ Hỗ trợ hệ thống loa hoạt động hiệu quả hơn
Vì vậy, RT là yếu tố mà kiến trúc sư, kỹ sư âm học và nhà thầu đều phải xem xét ngay từ bước thiết kế ban đầu.
Cách xác định giá trị RT chuẩn cho từng loại phòng
Mỗi công trình sẽ có mức RT được khuyến nghị riêng. Điều này phụ thuộc vào:
+ Thể tích phòng
+ Vật liệu bao che
+ Mục đích sử dụng
+ Số lượng người trong phòng
+ Hệ thống nội thất, trang trí
Ví dụ các mức RT phổ biến:
|
Loại không gian |
RT khuyến nghị |
|
Phòng họp |
0.6 – 0.8 s |
|
Văn phòng làm việc |
< 0.6 s |
|
Lớp học |
< 0.6 s |
|
Rạp chiếu phim |
0.8 – 1.2 s |
|
Hội trường |
1.5 – 2.0 s |
|
Nhà hàng |
< 1.0 s |
|
Thư viện |
< 1.0 s |
|
Nhà thờ |
< 1.5 s |
Để đo RT chính xác, cần sử dụng thiết bị chuyên dụng đo âm học theo tiêu chuẩn quốc tế.
RT ảnh hưởng trực tiếp đến trải nghiệm người dùng
- Khi RT quá dài – âm thanh hỗn loạn, vọng và khó nghe
RT dài khiến âm không tắt kịp, gây ra:
+ Tiếng dội kéo dài
+ Giọng nói lẫn vào nhau
+ Khó hiểu nội dung
+ Tiếng ồn tăng mạnh
+ Người nghe mau mệt
RT dài thường xuất hiện trong:
+ Phòng có trần cao
+ Nhiều bề mặt cứng (kính, gạch, đá, bê tông)
+ Ít vật liệu hấp thụ âm
- Khi RT quá ngắn – âm thanh khô, thiếu độ đầy
Âm bị hấp thụ quá nhiều, khiến:
+ Giọng nói mất sự tự nhiên
+ Âm nhạc thiếu sức nặng
+ Không gian nghe “bí” và ngột ngạt
Điều này thường gặp ở phòng được xử lý tiêu âm quá mức hoặc sử dụng sai loại vật liệu.

- Khi RT chuẩn – âm thanh đạt độ hài hòa
Một không gian có RT tối ưu sẽ:
+ Lời nói rõ ràng
+ Âm nhạc đầy đặn
+ Âm thanh cân bằng và dễ chịu
Trải nghiệm thính giác thoải mái
RT chuẩn là “điểm vàng” của mọi công trình âm học.
Làm sao để kiểm soát thời gian vang âm RT? – Giải pháp từ vật liệu tiêu âm
Dù phòng có kích thước hay kiến trúc như thế nào, yếu tố tác động mạnh nhất đến RT chính là vật liệu tiêu âm – hấp thụ âm.
Các vật liệu này giúp:
+ Giảm phản xạ âm không mong muốn
+ Hấp thụ phần âm thừa
+ Cân bằng dải tần
+ Đưa rt về mức tiêu chuẩn theo thiết kế
Tuy nhiên, giải pháp phải dựa trên tính toán khoa học, không thể lắp đặt tùy tiện.
Các dòng vật liệu tiêu âm Remak – giải pháp hàng đầu cho RT chuẩn
Với hơn 15 năm nghiên cứu và triển khai hàng nghìn công trình, Remak cung cấp hệ vật liệu tiêu âm chất lượng cao, được sử dụng rộng rãi trong nhiều hạng mục.
- Remak® Acoustic Sonic – Tấm tiêu âm trang trí cao cấp
Hấp thụ âm cao, đặc biệt dải trung – cao
Màu sắc đa dạng
Thiết kế thẩm mỹ
Lắp đặt linh hoạt (tường – trần)
Ứng dụng: phòng họp, văn phòng, phòng thu nhỏ, studio, phòng giải trí gia đình…
- Gỗ tiêu âm Remak® Wooden Acoustic & tấm len gỗ tiêu âm Remak® Acoustic Woodwool
- Wooden Acoustic:
Rãnh soi chuẩn xác
Hấp thụ âm ổn định
Thẩm mỹ sang trọng
- Tấm len gỗ Woodwool:
Kết cấu sợi đan tự nhiên
Khả năng hấp thụ âm cao
Chống ẩm, chống cháy
Ứng dụng: hội trường, phòng hội nghị, nhà hàng cao cấp, sảnh lớn…

- Bông khoáng Rockwool & bông thủy tinh Glasswool Remak
Hấp thụ âm cực tốt
Ổn định lâu dài
Kết hợp cách âm
Khối lượng nhẹ
Thi công nhanh
Ứng dụng: phòng máy, studio chuyên nghiệp, hệ trần – vách cách âm…
- Mút tiêu âm Remak – Giải pháp tiết kiệm và hiệu quả cục bộ
Giảm vang nhanh
Tối ưu cho không gian nhỏ
Lắp đơn giản, giá tốt
Nhiều màu, thẩm mỹ đẹp
Giá rẻ
Ứng dụng: phòng thu cá nhân, phòng họp nhỏ, phòng livestream, booth marketing…

Remak – đơn vị tiên phong trong khảo sát, đo đạc & tối ưu RT
Không chỉ cung cấp vật liệu, Remak thực hiện quy trình âm học hoàn chỉnh:
+ Khảo sát – đo thời gian âm RT thực tế theo từng dải tần
+ Phân tích mô phỏng âm học bằng phần mềm chuyên dụng
+ Đề xuất vật liệu – vị trí lắp đặt – diện tích xử lý
+ Thi công – nghiệm thu – đo RT sau hoàn thiện
Nhờ quy trình khoa học này, Remak đảm bảo công trình đạt giá trị RT tối ưu, đáp ứng đúng tiêu chuẩn âm học cho từng loại không gian.
Muốn âm thanh đẹp – hãy bắt đầu từ thời gian vang âm RT
Qua những nội dung Remak vừa phân tích ở trên có thể thấy RT ảnh hưởng trực tiếp đến:
+ Sự rõ ràng của giọng nói
+ Cảm xúc khi nghe nhạc
+ Hiệu quả làm việc
+ Sự thoải mái trong không gian
+ Tính chuyên nghiệp của công trình
Do đó, kiểm soát RT là yếu tố bắt buộc trong mọi dự án có yêu cầu về âm học.
Nếu bạn cần xử lý vang, chống ồn, hoặc muốn tối ưu RT cho dự án, Remak sẵn sàng tư vấn giải pháp chi tiết – chính xác – khoa học.
